Gençler yeni anayasada örgütlenme hakkı istiyor

Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer önceki hafta, öğrenci meclisleri aracılığıyla ‘Öğrenci Gözüyle Demokratik Bir Anayasa Nasıl Olmalıdır?’ konulu bir kompozisyon yarışması düzenleyeceklerini, yeni anayasa çalışmaları için gençlerin fikirlerini alacaklarını açıkladı. TBMM Başkanlığı, Anayasa Uzlaşma Komisyonu ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın ortak yürüttüğü Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri projesi kapsamında öğrencilerin yazacağı kompozisyonlar üzerinden analizler yapılacak. Öğrencilerin ‘nasıl bir anayasa hayal ettikleri’ belirlenecek.

Biz de ortaöğretim öğrencilerine nasıl bir anayasa hayal ettiklerini, anayasada neleri görmek istediklerini sorduk. Yaşadıkları şehirlerdeki gençlik meclislerinde çalışmalar yürüten öğrencilerin sivil ve demokratik anayasa önerileri şöyle:

Hakkını arayan gençler susturulmamalı
Kader Öztürk (Trabzon Gazi Anadolu Lisesi, 11. sınıf öğrencisi): Türkiye’nin neredeyse yüzde 50’sinin gençlerden oluştuğu unutulmayarak örgütlenmenin önündeki engeller en aza indirilmeli. Sosyal kurumlara, kulüplere genelde siyasi açıdan bakıldığı için insanlar üye olamıyor, çalışmalarına katılamıyor. Böyle yerleri siyasi emellerine alet etmeye çalışanlar da var ama sonuçta hakkını arayan gençlerin susturulmaması lazım. Yeni anayasada gençleri sosyal açıdan yol gösterecek, başarılarını destekleyecek maddeler bulunmalı. Türkiye’de milletvekili yaşları çok yüksek. Türkiye gibi bir ülkede gençlerin etkinliğini arttıracak, söz hakkı verecek maddeler bulunmalı.

İnsan temelli bir anayasa istiyoruz
Murat Ayaz (Gaziantep 19 Mayıs Lisesi 12. sınıf öğrencisi): Öncelikle milletvekili dokunulmazlıkları kaldırılmalı. Gençlerin aktif siyasette yer alabilmesinin önü açılmalı. Gençlerin çalıştığı sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesine yönelik maddeler olmalı. Ülke genelini ilgilendiren, Avrupa Birliği üyeliği, bir yere asker göndermek gibi konularda referandum yapılmalı. Ve en önemli konu şu, yeni anayasada ırk, din, mezhep, cinsiyet ayrımına yönelik kelime gruplarının bulunmamasını istiyoruz. İnsan temelli bir anayasa olması gerekiyor. Yani devletin kalkınmasından çok önceliğin insana verilmesini istiyoruz.

İfade özgürlüğü sağlanmalı
Faruk Cangül (Bandırma Anadolu Meslek Lisesi, 12. sınıf öğrencisi): Anayasa kesinlikle referanduma gidilerek halkın oylamasına sunulmalı. Anayasa paket halinde değil bölüm bölüm, madde madde oylanmalı. Halkın her kesimine hitap etmeli. Demokratikleşme örgütlenme durağından geçer. Bu yüzden gençlik alanında çalışmalar yapan örgütler, gençlik meclisleri, sivil toplum kuruluşları desteklenmeli. Alınan kararlar öncesinde gençlerin de fikirleri sorulmalı ve ifade özgürlüğü sağlanmalı. Doğu-Batı ayrımı yapılmadan her yerde aynı eğitim verilmeli.

Maddeler net ve anlaşılır olmalı
Derya Gültekin (İstanbul Şair Abay Konanbay Lisesi, 12. sınıf öğrencisi): Şu anda biz bir darbe anayasası kullanıyoruz. Bu anayasanın dili çok ağır ve maddeler net değil, ucu açık ifadeler var. Bazen hukukçuların bile ihtilafa düştüğü maddeler var. Yeni anayasada maddelerde ucu açık ifadelerin bulunmamasını, net ve herkesin anlayabileceği şekilde olmasını istiyoruz. Türkiye’de yaşayan tüm etnik kökenden, ırktan, milletten insanlara yönelik bir anayasa olmalı. İnsanların ibadet etme hakları göz önünde bulundurularak, tüm inançtan insanlar için ibadet yerleri arttırılmalı. Ayrıca, camilerdeki imamlar nasıl ki devletten maaş alıyorsa Alevilerin cemevlerinde görevli dedelere de maaş verilmeli.

17 milyon çocuğun görüşü alınacak
Çocuk Vakfı da yeni anayasa için çocukların fikirlerini alabilecekleri bir çalışma başlatıyor. 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi’nde hazırlanan Çocuk Hakları Stratejisi ve Uygulama Planı kapsamında, yazılı ve sözlü olarak görüş bildirebilecek 17 milyon çocuğun anayasa için görüşleri alınacak. Farklı şehirlerdeki okul meclisleri aracılığıyla 18 yaşına kadar olan çocuklardan birer dilekçe yazarak, anayasa ile ilgili düşüncelerini belirtmeleri istenecek. Çocukların dilekçeleri toplandıktan okullar, raporlar hazırlayacaklar. Bu raporlar da TBMM’ye gönderilecek. Çocuk Vakfı Kurucusu Mustafa Ruhi Şirin, “1876 Teşkilatı Esasi’den bu yana aynı yol izlendi. Sanki çocukların toplumun birer nesnesiymiş gibi hareket edildiği için çocuk görüşü anayasalara, yasalara yansımadı. Türkiye genelinde çocukların görüşünün alınması aynı zamanda bir demokrasi kültürü ödevi olarak da gerçekleştirilecek” diyor.