Yeni Türk Ticaret Kanunu, 1 Temmuz 2012’den başlayarak 1 Temmuz 2013’e kadar kademeli olarak yürürlüğe girecek. Özel sektör şirketlerinin çalışma temellerini ve paydaşlarla olan ilişkileri düzenleyen, öte yandan Türk özel sektör şirketlerinin küresel standartlarda çalışmasının önünü açan bu kanun, her ne kadar değiştirilmesi ve ertelenmesi yönünde kamuoyu baskısı yaratılmaya çalışılsa ve ikincil mevzuat henüz hazır olmasa da, İK yöneticileri için yeni sorumluluklar ve roller belirliyor. 

1535 maddeden oluşan yeni TTK’nın tümü, detaylı bir biçimde incelenmeye değer. Yeni Borçlar Kanunu ve Medeni Kanun ile olan ilişkisi de dikkate alındığında yoğun bir hukuk çalışması dönemi gerektiriyor. İKY ile ilgili maddelerin açıklamaları bir makaleye sığamayacağı için bu yazıda en önemli maddelerin numaralarını, konu başlıklarına göre vererek bunların önemine dikkat çekmeye çalışacağım.

Şirketlerin,

• Yazılı kültüre sahip,
• Kurumsal yönetim ilkelerine bağlı,
• Paydaş ilişkilerine ve tatminine önem veren, 
• Bütçe yapma – uygulama – takibinde küresel standartlara sahip, 
• Bütün uygulamaların politika ve prosedürlerinin var olduğu ve güncel tutulduğu,
bir kültüre geçişlerini ve alışkanlarını sağlayacak süreçlerin planlanması ve uygulanması, İK yöneticilerinin en önemli rolünü ve sorumluluğunu oluşturacak. Özellikle 342, 343, 349, 357, 371, 372, 390, 391, 392, 393, 395 ve 396. maddeler, anonim şirketler için kültür değişiminin ne denli geniş bir yelpazeden oluştuğunu gösteren önemli örnekler.

İK yöneticileri bu yeni dönemde;

• Şirket kültürünün değişimi,
• Politika ve prosedür geliştirme,
• Ücret ve yan haklar,
• İşe alım süreçleri,
• Atama ve terfilerde,

Diğer yasaların yanısıra Türk Ticaret Kanunu gerekliliklerini de dikkate almak durumunda olacaklar. Özellikle yönetim kurulu üyeliği, yöneticilik ve denetçilik pozisyonlarının, kanunun hükmettiği özellikleri (akrabalık ilişkilerinin irdelenmesi de dahil olmak üzere: Madde 400) taşıması ve taşıdığı bu özelliklerin, bireysel dosyalarında dokümante edilmesi, birçok şirket için yeni uygulamalar olacak. Bu poziyonların atama, yetkilendirme ve görevden alınması ile ilgili olarak 359, 362, 363, 364, 365, 366, 399, 408, 553. maddeler üzerinde önemle durulması gereken alanlar.

Ayrıca 367, 370, 374, 375 ve 404. maddelerin gerektirdiği politika ve prosedürlerin tamamlanması, yanısıra, yeni kanun ile tanımlanan ayni sermaye kavramı, bunun gerektirdiği fikri mülkiyet hakları paylaşımlarının politika ve prosedürlere bağlanması, önem taşıyan ve İK yöneticilerinin inisiyatifini gerektiren yeni uygulamalar olacak. 

Ücret ve yan haklar konusunda vergi ve iş yasalarının yanısıra TTK’nın 339, 361, 394, 509, 511, 512, 513, 516, 522, 523, 562 maddeleri de bağlayıcı hüküm taşımakta. Ayrıca kanunun 1524/i fıkrasında “Yönetim kurulunun yıllık raporu, kurumsal yönetim ilkelerine ne ölçüde uyulduğuna ilişkin yıllık değerlendirme açıklaması; yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle yöneticilere ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri, tazminatlar, sigortalar ve benzeri ödemeler” şirketin web sayfasında yayımlanmak zorunda şeklinde tarif edilmiş. Ücretlendirme sistemleri taktik seviyede operasyonun bir parçası iken, yönetici ücretlendirme sistemleri stratejik  seviyede yapılması gereken ayrı bir konu. İK yöneticilerinin bu konuyu stratejik seviye olarak tekrar değerlendirip, özellikle dışkaynak kullanımı ile yeniden yapılandırmaları ve internet üzerinden, iletişim stratejisi ve tekniklerini de dikkate alarak bütün paydaşlara açık hale getirebilmeleri gerekmekte.

Şirketlerin kısa-orta-uzun vadeli eğitim programları ile kısa-orta dönemli performans hedeflerini değerlendirerek, yeni TTK uygulamalarına geniş yer vermeleri, stratejik ortak olarak organizasyonlarına yapabilecekleri katkıyı maksimize etmelerine yardımcı olacaktır.